Το ψυχόδραμα παραμένει μια ζωντανή και ευέλικτη μορφή ψυχοθεραπείας που ενώνει δράση, συγκίνηση και στοχασμό. Όταν ένας ψυχολόγος δουλεύει με ψυχόδραμα, δεν αρκεί να γνωρίζει τεχνικές. Χρειάζεται να φέρει παρουσία, να αντέχει την αβεβαιότητα, να ακούει με το σώμα και να διαμορφώνει ασφαλείς συνθήκες για εξερεύνηση. Αυτό απαιτεί σοβαρή εκπαίδευση, συστηματική εποπτεία και κουλτούρα δεοντολογίας. Στην Ελλάδα, από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη και από τα νησιά μέχρι διαδικτυακούς κύκλους, το ψυχόδραμα εξαπλώνεται μεθοδικά, με τμήματα εκπαίδευσης, βιωματικά σεμινάρια και ομαδικό έργο που κερδίζει εμπιστοσύνη.
Τι είναι το ψυχόδραμα και γιατί δουλεύει
Το ψυχόδραμα γεννήθηκε από τον Jacob L. Moreno στις αρχές του 20ού αιώνα και βασίζεται στην ιδέα ότι η δράση φωτίζει όσα οι λέξεις, μόνες τους, δεν φτάνουν. Στην πράξη, οι συμμετέχοντες σκηνοθετούν στιγμές της ζωής τους, σε συμβολικό ή ρεαλιστικό χώρο, για να δουν ξανά τα πρόσωπα και τις επιλογές τους. Η σκηνή λειτουργεί σαν εργαστήριο σχέσεων. Ο πρωταγωνιστής δοκιμάζει νέες στάσεις, οι εγγυητές ρόλων δίνουν φωνή σε πλευρές του εαυτού ή των άλλων, και ο συντονιστής κρατά το πλαίσιο.
Όσοι έχουν δουλέψει, ξέρουν την αξία της εναλλαγής ανάμεσα στη δράση και την αναστοχαστική συζήτηση. Η διπλή εστίαση της μεθόδου, στο εδώ και τώρα του σώματος και στο αφήγημα της προσωπικής ιστορίας, δίνει βάθος. Τεχνικές όπως ο διπλασιασμός, ο ρόλος - αντικατοπτρισμός και η ανταλλαγή ρόλων ανοίγουν παράθυρα ενσυναίσθησης. Η συγκίνηση δεν μένει στο επίπεδο της αναβίωσης, αλλά συνδέεται με νόημα, όρια και προοπτική αλλαγής. Η ψυχοθεραπεία με ψυχόδραμα δεν είναι θέατρο. Είναι μια δομημένη, ασφαλής διαδικασία όπου η δημιουργικότητα συναντά την ευθύνη.
Βασικές αρχές: σκελετός και παλμός της διαδικασίας
Κάθε συνάντηση ακολουθεί έναν ρυθμό. Πρώτα ζέσταμα, για να έρθει το σώμα, να ενεργοποιηθεί η φαντασία, να χτιστεί συντονισμός. Μετά δράση, όπου η σκηνή σηκώνει το θέμα που ωρίμασε στο κοινό πεδίο. Τέλος μοίρασμα, με λόγια γειωμένα, χωρίς ερμηνείες πάνω στον πρωταγωνιστή, με έμφαση στις προσωπικές αντανακλάσεις των συμμετεχόντων. Αυτός ο τριμερής κύκλος κρατάει τον θεραπευτικό τόνο και αποτρέπει την αυθόρμητη δράση από το να γίνει χαοτική εκφόρτιση.
Στο ζέσταμα δεν ψάχνουμε απλώς ασκήσεις, ψάχνουμε συνθήκες. Μια μικρή αλλαγή, όπως το να καθίσουμε αλλιώς, να μιλήσουμε σε πρώτο πρόσωπο, να δώσουμε υπόσταση σε ένα συναίσθημα με κίνηση, μπορεί να αλλάξει το βάθος της δουλειάς. Στη δράση, η ακρίβεια με την οποία στήνονται οι ρόλοι και τα σύνορα, κρίνει την ασφάλεια. Στο μοίρασμα, ο συντονιστής προσέχει να μην γίνει η συλλογική εμπειρία αρένα συμβουλών. Η φράση που σώζει στιγμές είναι απλή: μιλώ για εμένα.
Ρόλοι στο ψυχόδραμα: ποιος κρατά τι
Ο ψυχοδραματιστής, η ομάδα, ο πρωταγωνιστής, οι βοηθητικοί εγώ και οι παρατηρητές συγκροτούν ένα δυναμικό σύστημα. Ο συντονιστής ορίζει το πλαίσιο, εξηγεί τους κανόνες, κρατά το συμβόλαιο και φροντίζει τη ροή. Ο πρωταγωνιστής φέρνει θέμα που έχει ενέργεια, όχι κατ’ ανάγκη έτοιμη ιστορία. Οι βοηθητικοί εγώ, συνήθως μέλη της ομάδας, δίνουν φωνή σε πρόσωπα ή εσωτερικές όψεις, με σεβασμό στον τόνο και την οδηγία του συντονιστή. Ο ρόλος του κοινού είναι ενεργός, όχι κριτικός.
Στο ομαδικό ψυχόδραμα, οι εναλλαγές ρόλων καλλιεργούν δεξιότητες σχέσης. Μαθαίνεις να μπαίνεις στη θέση του άλλου, να αντέχεις πολλαπλές αλήθειες, να βλέπεις τα δικά σου όρια. Στο ατομικό πλαίσιο, ο συντονιστής πολλές φορές αναλαμβάνει ο ίδιος βοηθητικούς ρόλους, διατηρώντας ωστόσο τη διπλή εστίαση: ταυτόχρονα μέσα στη δράση και έξω, ως φύλακας του πλαισίου.
Δεξιότητες ψυχοδραματιστή: από τα εργαλεία στη στάση
Η τεχνική επάρκεια είναι αναγκαία, όχι ικανή. Οι δεξιότητες που ξεχωρίζουν φαίνονται στον τρόπο που ο συντονιστής ρυθμίζει ένταση, κρατά το όριο της πραγματικότητας και αξιοποιεί τη δημιουργική αυθορμησία χωρίς να χάνεται η θεραπευτική κατεύθυνση. Χρειάζεται ώριμη ενσυναίσθηση, καθαρή επικοινωνία, ψυχοθεραπευτική κρίση και σταθερή ηθική πυξίδα. Στις πιο έντονες σκηνές, για παράδειγμα τραύματος, η γραμμή ανάμεσα στη θεραπευτική επεξεργασία και στην αναβίωση είναι λεπτή. Η γνώση των ενδείξεων και αντενδείξεων προστατεύει όλους.
Η ικανότητα να δουλεύεις με το σώμα χωρίς να πιέζεις εκδραματίσεις είναι κρίσιμη. Το ψυχόδραμα ψυχοκίνηση, για πολλούς συναδέλφους, συνιστά μια γέφυρα ανάμεσα στη βιωματική κίνηση και στη σημειολογία του ρόλου. Δεν είναι χοροθεραπεία, αλλά αξιοποιεί κίνηση, στάση, ρυθμό, για να δώσει μορφή σε εσωτερικές καταστάσεις. Όταν κάποιος λέει νιώθω σαν να κουβαλάω βάρος στους ώμους, μια μικρή ψυχοκινητική παρέμβαση μπορεί να φωτίσει τη σχέση με την ευθύνη πολύ περισσότερο από δέκα λεπτά ανάλυσης.
Η δεξιότητα καθοδήγησης αντανακλάται και στη γλώσσα. Η καθαρή, απλή φράση αξίζει περισσότερο από περίπλοκες ερμηνείες. Αντί για μεγάλες εκφορές, ένα συγκεκριμένο ερώτημα, πού θα ήθελες να σταθεί αυτό το πρόσωπο στη σκηνή, ανοίγει βήματα. Η σιωπή, καλά τοποθετημένη, επιτρέπει στο σώμα του πρωταγωνιστή να πει περισσότερα.
Εποπτεία: χώρος ασφάλειας για τον επαγγελματία
Η εποπτεία στο ψυχόδραμα δεν είναι τυπική διαδικασία. Είναι το πεδίο όπου ο θεραπευτής επιτρέπει να δει ξανά το έργο του, να αναμετρηθεί με τα όρια του, να λάβει ανατροφοδότηση που τον κρατά ακριβή και ταπεινό. Η εποπτεία μπορεί να είναι ατομική, ομαδική ή μεικτή. Ιδανικά περιλαμβάνει και βιωματικό στοιχείο, με μικρές σκηνές που αναπαριστούν κρίσιμες δυάδες, σημεία ρήξης ή διλήμματα, ώστε ο επόπτης να αγγίξει όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και το ύφος της παρουσίας του συναδέλφου.
Στην πράξη, τα συνηθέστερα θέματα εποπτείας αφορούν ρύθμιση έντασης, χειρισμό ορίων, διαχείριση μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης, καθώς και ερωτήματα δεοντολογίας. Όταν ένας θεραπευτής αναγνωρίζει ότι μια τεχνική, όπως η ανταλλαγή ρόλων, δεν προχωρά, η εποπτεία δίνει εναλλακτικές: σμίκρυνση σκηνής, προσωποποίηση συναίσθηματος, αλλαγή χρονικότητας. Το κέρδος είναι διπλό, καλύτερη φροντίδα για τον θεραπευόμενο, και επαγγελματική ανάπτυξη χωρίς εξουθένωση.
Εκπαίδευση στο ψυχόδραμα: δρόμος και απαιτήσεις
Η εκπαίδευση είναι πολυετής. Συνήθως διαρκεί 3 έως 5 χρόνια, με συνδυασμό θεωρίας, βιωματικών εργαστηρίων, πρακτικής και εποπτείας. Τα τμήματα ψυχοδράματος στην Ελλάδα προσφέρουν δομημένα προγράμματα, με βάση τα ευρωπαϊκά κριτήρια πιστοποίησης. Οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν σε ομαδικές διαδικασίες, μελετούν ιστορία του ψυχοδράματος, μαθαίνουν τεχνικές, απασχολούνται με ηθική και νομικό πλαίσιο, και αναλαμβάνουν σταδιακά ρόλους καθοδήγησης υπό εποπτεία.
Η διαφορά ανάμεσα στο να παρακολουθείς σεμινάρια ψυχοδράματος και στο να ολοκληρώσεις πλήρη εκπαίδευση είναι σημαντική. Τα μεμονωμένα σεμινάρια ανοίγουν ορίζοντες, δίνουν εργαλεία. Η ολοκληρωμένη εκπαίδευση χτίζει επαγγελματική ταυτότητα και ικανότητα να κρατήσεις μακρόχρονη θεραπευτική εργασία. Πολλοί συνάδελφοι επιλέγουν να συνεχίσουν με μετεκπαίδευση, για παράδειγμα σε συνθετικά μοντέλα που συνδυάζουν ψυχόδραμα με οικογενειακά συστήματα ή με ψυχόδραμα ψυχοκίνηση.
Τεχνικές και ασκήσεις: πότε, πώς, γιατί
Συχνά γίνεται η ερώτηση, ποιες είναι οι καλύτερες τεχνικές. Η εμπειρία δείχνει ότι οι απλές κινήσεις, καλά τοποθετημένες, κάνουν διαφορά. Ο διπλασιασμός βοηθά όταν ο πρωταγωνιστής δυσκολεύεται να βρει λόγια. Η ανταλλαγή ρόλων φωτίζει τυφλά σημεία, αρκεί να υπάρχει επαρκές ζέσταμα και να μην γίνεται μηχανικά. Ο καθρέφτης προσφέρει απόσταση και οπτική. Οι τεχνικές δεν υποκαθιστούν την θεραπευτική σχέση, την υπηρετούν.
Στο ζέσταμα, μικρές ψυχοδραματικές ασκήσεις προετοιμάζουν το πεδίο. Για παράδειγμα, προσκαλούμε τους συμμετέχοντες να τοποθετήσουν στο χώρο, με αντικείμενα ή στάσεις, την εβδομάδα τους. Έπειτα, επιλέγουμε μαζί το θέμα που συγκεντρώνει ενέργεια. Σε on-line συναντήσεις, προσαρμόζουμε τις ασκήσεις με χρήση κάμερας, χαρτιού, συμβολικών αντικειμένων που ο καθένας έχει στο γραφείο του. Η τεχνολογία δεν εμποδίζει, αρκεί να κρατήσουμε την προσοχή στη σχέση και στην ασφάλεια, ειδικά όταν οι συμμετέχοντες βρίσκονται σε χώρους που δεν ελέγχουμε.
Παράδειγμα από πρακτική: σε ομάδα στην Αθήνα, ένας πρωταγωνιστής έφερε χρόνια σύγκρουση με τον αδερφό του. Ξεκινήσαμε με ανταλλαγή ρόλων, αλλά η ένταση ανέβαινε χωρίς νόημα. Κάναμε παύση. Μετατρέψαμε τη σκηνή σε σιωπηλή, με έμφαση σε αποστάσεις και βλέμμα. Η φυσική τοπολογία αποκάλυψε ότι ο πρωταγωνιστής κρατούσε πάντα μια μικρή υποχώρηση προς την πόρτα. Ονομάσαμε την τάση διαφυγής, την δουλέψαμε με μικρές προσεγγίσεις. Η στιγμή γέννησε νέο ρόλο, αυτόν που παραμένει, και όχι μόνο αυτόν που αντιδρά.
Διαδικασία και όρια: ασφάλεια πριν από όλα
Το συμβόλαιο είναι η βάση. Θεματική εχεμύθεια, σαφείς κανόνες παρουσίας, δικαίωμα αποχώρησης από ρόλους χωρίς ενοχή. Η διαδικασία, ειδικά σε ομάδες, χρειάζεται συνεχή υπενθύμιση κανόνων, όχι αστυνομία αλλά φροντίδα. Σε περιπτώσεις τραύματος, προβλέπουμε πιο ήπιες μορφές δράσης, επιτρέπουμε επιλογές. Ένα όχι στη σκηνή είναι ένδειξη αυτοπροστασίας, όχι εμπόδιο. Ο θεραπευτής κρατά την ευθύνη να κλείνει τις σκηνές με τρόπο γειωτικό, με επιστροφή στο σώμα, με ανασκόπηση, με προτάσεις αυτοφροντίδας για τις ώρες μετά τη συνεδρία.
Σε on line πλαίσιο, η ασφάλεια έχει άλλες παραμέτρους. Ελέγχουμε σταθερότητα σύνδεσης, ιδιωτικότητα χώρου του συμμετέχοντα, σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση διακοπής. Στην πράξη, ορίζουμε εναλλακτικό κανάλι επικοινωνίας και συμφωνούμε τι κάνουμε αν κάποιος μείνει συναισθηματικά εκτεθειμένος χωρίς σύνδεση. Το ψυχόδραμα on line λειτουργεί, όταν σχεδιάζεται υπεύθυνα και το βάρος πέφτει στην επιμέλεια του πλαισίου.
Ψυχόδραμα στην Ελλάδα: πόλεις, κοινότητες, πρόσωπα
Η ελληνική σκηνή ωρίμασε τα τελευταία χρόνια. Στην Αθήνα λειτουργούν τμήματα εκπαίδευσης, ομάδες θεραπείας και εποπτείας, και κύκλοι σεμιναρίων που φέρνουν κοντά ψυχολόγους, ψυχοθεραπευτές, εκπαιδευτικούς. Τα ομαδικά πλαίσια εναλλάσσονται με ατομικές εφαρμογές, ενώ η δικτύωση με ευρωπαϊκούς φορείς διατηρεί την ποιότητα. Η Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις χτίζουν σταθερά κοινότητες, με συναντήσεις που συνδυάζουν θεωρία και δράση. Υπάρχουν δάσκαλοι και δασκάλες με ξεχωριστή υπογραφή, όπως επαγγελματίες που έχουν αναπτύξει διακριτό στίγμα στην εφαρμογή, στη μεθοδολογία και στην εκπαίδευση. Η εργασία και η συμβολή της Δανάης Χορομίδου αναφέρονται συχνά από συμμετέχοντες που εκτιμούν την εστίαση στη ζώσα σχέση και την προσοχή στη λεπτομέρεια της σκηνής. Όταν ακούμε για Ψυχόδραμα Χορομίδου ή ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΧΟΡΟΜΙΔΟΥ, συνήθως μιλούν για συγκεκριμένη σχολή πρακτικής που συνδυάζει καθαρή δομή και τολμηρή βιωματικότητα.
Η εμπειρία δείχνει ότι τα τμήματα ψυχοδράματος που στέκονται με συνέπεια δίνουν έμφαση σε εποπτεία, σε σαφές πλαίσιο, και σε ανοιχτό διάλογο με γειτονικές προσεγγίσεις. Το ψυχόδραμα δεν κλειδώνεται σε μονόδρομο. Αντίθετα, συνεργάζεται με την ατομική θεραπεία, με συστημικές προσεγγίσεις, με ψυχοεκπαιδευτικά προγράμματα. Οι συνέργειες δίνουν ευελιξία χωρίς να αποδυναμώνουν την ταυτότητα της μεθόδου.
Κόστος, οργάνωση, προσβασιμότητα
Στην ερώτηση για το κόστος, οι αριθμοί διαφέρουν. Μια ομαδική συνεδρία στην Αθήνα κυμαίνεται συνήθως σε εύρος 25 έως 50 ευρώ ανά άτομο, αναλόγως διάρκειας, μεγέθους ομάδας και εμπειρίας συντονιστή. Ατομικές συνεδρίες μπορεί να κυμανθούν μεταξύ 50 και 90 ευρώ. Τα προγράμματα εκπαίδευσης έχουν ευρύτερο εύρος, με ετήσιο κόστος που, ανάλογα με τις ώρες, μπορεί να κυμαίνεται από 1.500 έως three.500 ευρώ. Αυτά είναι ενδεικτικά, όχι τιμοκατάλογος. Σημασία έχει η διαφάνεια: να γνωρίζει ο συμμετέχων τι πληρώνει, για πόσες ώρες, με ποια πιστοποίηση και ποια υποστήριξη.
Η προσβασιμότητα βελτιώνεται με υποτροφίες, κλίμακες αμοιβής και συνεργασίες με φορείς. Στις ομάδες, η σταθερότητα στο χρόνο είναι πιο σημαντική από την αποσπασματικότητα. Καλύτερα μια σταθερή δέσμευση δύο μηνών με καθαρές συνθήκες, παρά μεμονωμένες συμμετοχές ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΔΑΝΑΗ ΧΟΡΟΜΙΔΟΥ χωρίς συνέχεια. Για online σχήματα, η οργάνωση με μικρές ομάδες, συνήθως 6 έως 10 άτομα, βοηθά να διατηρείται ο ρυθμός και η επαφή.
Ποιοι ωφελούνται, πότε θέλει προσοχή
Το ψυχόδραμα λειτουργεί καλά σε θέματα σχέσεων, ρόλων ζωής, επαγγελματικής σύγχυσης, πένθους, τραυμάτων με επαρκή σταθεροποίηση, καθώς και σε ζητήματα αυτοεικόνας. Σε νεανικούς πληθυσμούς ενεργοποιεί δημιουργικότητα, ενώ σε ώριμες ηλικίες ξυπνά ανάμνηση και συμβολισμό με τρόπο γόνιμο. Σε περιόδους αλλαγών, όπως μετακόμιση, χωρισμός, γονεϊκότητα, η σκηνή προσφέρει χώρο πρόβας.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή ή διαφορετικό πλαίσιο. Ενεργά ψυχωτικά επεισόδια, σοβαρή απορρύθμιση, μη σταθεροποιημένοι εθισμοί, μπορεί να κάνουν τη δράση επικίνδυνη, αν δεν υπάρχει εξειδικευμένη διαχείριση. Ο έμπειρος ψυχολόγος αναγνωρίζει τα όρια, παραπέμπει ή προσαρμόζει μεθοδολογία. Η ασφάλεια δεν διαπραγματεύεται.
Η θέση της θεωρίας: χάρτης, όχι φυλακή
Η ιστορία του ψυχοδράματος μάς κληροδότησε έννοιες όπως δημιουργικότητα, αυθορμητισμός, κοινωνιόμετρο, ρόλος. Οι σύγχρονες επιστήμες του τραύματος, της προσκόλλησης και της νευροβιολογίας εμπλουτίζουν την πρακτική. Η συνάντηση με θεωρίες όπως η νοηματοδότηση, η επανορθωτική εμπειρία, η συν-ρύθμιση, δίνει σαφήνεια στο γιατί οι στιγμές στη σκηνή αλλάζουν τη ζωή εκτός σκηνής. Όταν ο θεραπευτής βλέπει τον ρόλο όχι ως μάσκα, αλλά ως ζωντανό οργανισμό που γεννιέται στο χώρο μεταξύ, αποκτά ελευθερία κίνησης. Η θεωρία είναι χάρτης. Ο δρόμος είναι πάντα ο άνθρωπος απέναντι.
Πρακτικά παραδείγματα: από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο
Σε εργαστήριο για επαγγελματική εξουθένωση, ζητήσαμε από τους συμμετέχοντες να φέρουν σύμβολα της καθημερινότητάς τους. Ένας δάσκαλος έφερε ένα χρονόμετρο. Η σκηνή αναπαριστούσε την τάξη, αλλά στη μέση υπήρχε μια καρέκλα που έμενε άδεια. Στην ανταλλαγή ρόλων με την καρέκλα, το κενό άρχισε να μιλά για τον χρόνο που δεν δίνεται. Η ανακάλυψη, ότι ο δάσκαλος δεν χρειαζόταν περισσότερες τεχνικές διδασκαλίας αλλά δικαίωμα σε μικρή παύση, οδήγησε σε Ελέγξτε αυτήν την ανάρτηση εδώ πράξη μέσα στην εβδομάδα: πέντε λεπτά σιωπής πριν από κάθε μάθημα. Το απλό έγινε κρίκος αλλαγής.
Σε ομάδα πένθους, η τεχνική του καθρέφτη επέτρεψε σε μια γυναίκα να δει τη συνήθεια να υποτιμά τον πόνο της με χιούμορ. Το γέλιο δεν απαγορεύτηκε. Ονομάστηκε, μπήκε ως ρόλος στη σκηνή, και πήρε θέση δίπλα στη θλίψη, όχι από πάνω της. Η ισορροπία που γεννήθηκε δεν ήταν προϊόν συμβουλής, αλλά αποτέλεσμα ορατότητας.
Επιμέλεια του εαυτού του θεραπευτή
Οι ψυχόδραμα ψυχολόγοι, για να κρατήσουν τη δουλειά τους δημιουργική, χρειάζονται προσωπική θεραπεία, τακτική εποπτεία και νηφαλιότητα σε σχέση με την έκθεση. Η σκηνή δίνει ενέργεια, αλλά κουράζει. Ο συντονιστής που γνωρίζει το όριο του, κάνει καλύτερη δουλειά. Μικρές πρακτικές βοηθούν. Χρονικά όρια στις συναντήσεις, χρόνος αποφόρτισης μετά, σημειώσεις που καταγράφουν ουσία χωρίς λεπτομέρειες που βαραίνουν, επιλογή ομάδων που ταιριάζουν στο στυλ του. Η ωριμότητα έρχεται όταν λες όχι εκεί που δεν μπορείς να προσφέρεις πλαίσιο ασφαλείας.
Τι να ρωτήσει ένας ενδιαφερόμενος
Όσοι αναζητούν ομάδα ή θεραπευτή στον χώρο του ψυχοδράματος στην Αθήνα ή αλλού, ωφελούνται να κάνουν λίγες στοχευμένες ερωτήσεις πριν δεσμευτούν:
- Ποια είναι η εκπαίδευση και η εποπτεία του συντονιστή, και ποια η πιστοποίηση του προγράμματος. Ποιο είναι το πλαίσιο και οι κανόνες της ομάδας, διάρκεια, συχνότητα, μέγεθος, πολιτική απορρήτου. Πώς διαχειρίζονται δύσκολες στιγμές, τι γίνεται αν κάποιος χρειαστεί παύση ή επιπλέον υποστήριξη. Ποιες τεχνικές χρησιμοποιούνται συνήθως και πώς προσαρμόζονται σε on-line συναντήσεις. Ποιο είναι το κόστος και τι περιλαμβάνει, με σαφήνεια για ακυρώσεις και αναπληρώσεις.
Αυτές οι ερωτήσεις δεν είναι εξέταση του συντονιστή, είναι φροντίδα για τον εαυτό.
Ψυχόδραμα on-line: δυνατότητες και όρια
Τα τελευταία χρόνια, οι online ομάδες έδειξαν ότι η μέθοδος μπορεί να ταξιδέψει καλά. Η κάμερα γίνεται πλαίσιο, ο χώρος του καθενός αποκτά ρόλο. Συμβολικά αντικείμενα, σκιαγραφήσεις ρόλων σε χαρτί, δημιουργούν σκηνή. Το μοίρασμα μπορεί να γίνει βαθύ, ίσως πιο προσεκτικό, γιατί ο καθένας βρίσκεται στο σπίτι του. Τα όρια θέλουν επιμέλεια. Αποφεύγουμε πολυπρόσωπες σκηνές που ξεφεύγουν από το πεδίο της κάμερας. Προτιμούμε καθαρούς ρόλους, λιτές μετατοπίσεις, πιο συχνές παύσεις για γείωση.
Εκεί που ένα διάλειμμα καφέ σε φυσικό χώρο φροντίζει φυσιολογικά το νευρικό σύστημα, on-line χρειάζεται σχεδιασμός, μικρές ασκήσεις αναπνοής, τεντώματα, λίγη σιωπή. Η ποιότητα δεν πέφτει, όταν η απλότητα γίνεται κανόνας.
Γιατί παραμένει επίκαιρο
Όταν οι ρόλοι στη ζωή αλλάζουν γρήγορα, οι άνθρωποι χρειάζονται όχι μόνο ανάλυση, αλλά και χώρο δοκιμής. Το ψυχόδραμα προσφέρει έναν τρόπο να δεις τον εαυτό σου να δρα, να νιώσεις τις συνέπειες με ασφάλεια, να επιλέξεις ξανά. Οι ψυχόδραμα ψυχολόγοι που τιμούν τη μέθοδο, φροντίζουν την εποπτεία τους, επενδύουν στην εκπαίδευση και κρατούν τα όρια, βοηθούν αυτή την τέχνη - επιστήμη να υπηρετεί τον σκοπό της: να κάνει τις σχέσεις πιο ανθρώπινες.
Το ερώτημα ΨΥΧΟΔΡΑΜΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ, όσο κι αν απαντιέται θεωρητικά, ολοκληρώνεται στη σκηνή. Η απάντηση δεν είναι ορισμός. Είναι μια εμπειρία. Στη σωστή ομάδα, με καθαρή καθοδήγηση, το ψυχόδραμα ψυχοθεραπεία γίνεται ένας δρόμος που σέβεται τον ρυθμό του καθενός και δίνει χώρο σε μια βαθιά, πρακτική δημιουργικότητα. Από την Αθήνα μέχρι online συναντήσεις, από εισαγωγικά σεμινάρια μέχρι πολύχρονη εκπαίδευση, το πεδίο μεγαλώνει γιατί απαντά σε πραγματικές ανάγκες. Και εκείνοι που το υπηρετούν, ξέρουν ότι ο ρόλος τους δεν είναι να εντυπωσιάσουν, αλλά να κρατήσουν το φως αναμμένο στη σκηνή, ώστε αυτό που έχει να φανεί, να βρει τον δρόμο του.
Δανάη Χορομίδου, Ψυχολόγος, Ψυχοκίνηση, Κέντρο Ψυχοδράματος και Προσωπικής Ανάπτυξης Psychologist in Agia Paraskevi Patriarchou Grigoriou E 4, Ag. Paraskevi 153 41 21 5515 9120